De oorzaak van de grote computerstoring woensdag was een fout in de softwarecode, dit meldt defensieminister Ruben Brekelmans. Er is volgens hem geen indicatie dat hierbij kwaadwillenden betrokken waren.

“De oorzaak van het probleem lag in de toegangsverlening tot het zogeheten NAFIN netwerk”, aldus Brekelmans in een verklaring op X. “Door een fout in de softwarecode was het niet mogelijk verbinding te maken met dit netwerk.”

De veiligheid is volgens de bewindsman door de storing nooit in gevaar gekomen, schrijft hij in een brief aan de Tweede Kamer. “Ondanks al dit ongemak konden veel processen binnen en buiten Defensie wel gewoon doorgang vinden en is de veiligheid niet in het gedrang geweest.”

Brekelmans noemt het “heel vervelend” dat veel mensen last hadden van de storing in het netwerk van Defensie. “Op Eindhoven Airport moesten reizigers lang en in onzekerheid wachten, waardoor hun reis werd verstoord. Ook konden mensen op werk niet inloggen en waren overheidsdiensten minder toegankelijk.”

De komende uren worden volgens hem de laatste stappen gezet om de systemen weer volledig te laten werken. "Dit alles laat eens te meer zien hoe belangrijk het is dat IT-systemen weerbaar zijn." Defensie monitort de situatie en gaat de storing evalueren met betrokkenen.

NAFIN staat voor het Netherlands Armed Forces Integrated Network. Dit is een zwaar beveiligd glasvezelnetwerk. Het netwerk is zo'n 3.300 kilometer lang en verbindt defensielocaties met elkaar, maar ook locaties die niet van Defensie zijn, zoals politielocaties.

Er is de afgelopen jaren gewerkt aan modernisering van het gesloten glasvezelnetwerk van Defensie. Daar is meer dan 30 miljoen euro mee gemoeid. Met de aanleg van het NAFIN-netwerk is in 1996 begonnen en het wordt beheerd door KPN.

De Algemene Rekenkamer doet momenteel onderzoek naar NAFIN. "Het NAFIN-netwerk is essentieel voor het functioneren van Defensie en de gehele Rijksoverheid", aldus de Rekenkamer. Er wordt onder meer onderzocht hoe Defensie het netwerk weerbaar houdt tegen cyberaanvallen.

De grote computerstoring heeft woensdag onder meer de Kustwacht en de Koninklijke Marechaussee getroffen. Ook het Openbaar Ministerie had last van de computerstoring die meerdere instanties heeft getroffen. "Maar we kunnen wel gewoon werken en liggen niet plat", zei een woordvoerder.

Belastingdienst niet getroffen door computerstoringen

De Belastingdienst werd niet getroffen door de storingen die veel overheidsdiensten woensdag hinderen. Bij de fiscus "lijkt het goed te gaan", zei verantwoordelijk staatssecretaris Folkert Idsinga.

Idsinga kon nog weinig zeggen over de "heel vervelende" storingen, waardoor onder meer ambtenaren niet kunnen inloggen op hun computersystemen. Maar zijn eigen Belastingdienst heeft er "voor zover ik weet" geen last van en heeft er ook niet bijvoorbeeld even uit gelegen, verzekerde hij.

Ophef over ‘Get used to it' van minister van Justitie

"Dit gebeurt wel eens. ‘Get used to it, zou ik zeggen", zei justitieminister David van Weel woensdagochtend over de computerstoring. Tweede Kamerleden van coalitie- en oppositiepartijen reageren verontwaardigd op die opmerking.

"Als je vitale infrastructuur kwetsbaar is, heeft dat direct impact op je nationale veiligheid", schrijft Songül Mutluer (GroenLinks-PvdA) op X. "Nee, daar mogen we niet aan wennen. We moeten zorgen dat we weerbaar en niet afhankelijk zijn."

"Wat een vreemde (en oncollegiale) reactie op zo'n grote storing", schrijft Hanneke van der Werf (D66). "Nederlanders mogen erop vertrouwen dat de politie haar werk kan blijven doen. Van een nieuwe minister van J&V verwacht ik meer ambitie dan dit."

Eerder op de dag zei Van Weel: "Kwetsbaarheden gaan we altijd houden. De kwestie is hoe snel kunnen we zorgen dat we kunnen doorwerken als er een storing is, en hoe snel kunnen we de storing vinden en zorgen dat het weer online komt." Van Weel benadrukte ook dat overheid en bedrijfsleven weerbaarder moeten worden en dat daarvan al jaren werk wordt gemaakt.

Hoewel Lilian Helder (BBB) het ermee eens is dat het onmogelijk is om te garanderen dat systemen altijd werken, vindt ze dat de uitspraken van Van Weel "uit de bocht vliegen". "Er is werk aan de winkel en snel ook, maar dat weten de hulpdiensten al jaren."

Ingrid Michon-Derkzen (VVD) lijkt zich wel achter de minister, een partijgenoot, te scharen: "Deze storing toont weer aan hoe kwetsbaar onze digitale systemen zijn. Het is essentieel dat er goede terugvalopties zijn, zeker waar het om onze eigen veiligheid gaat."

LEES OOK: Apps voor zonnepanelen zijn veiligheidsrisico voor stroomnet, waarschuwen experts